1. TERM SOF TRADE. a)wsk. towarowe: TotT=(Pex1/Pek0 : Pim1/Pim0)*100%; P-ceny b)wsk.ilościowe: TotW=(Qex1/Qex0 : Qim1/Qim0)*100%; Q-ilość c)wsk.dochodowe: TotD=( Pex1/Pek0 : Pim1/Pim0)*Qex d)czynnikowe TofT: *jednoczynnikowe: Totc’=( Pex1/Pek0 : Pim1/Pim0)*Wex ; Wex-indeks zmian w sektorze prod.na eksport * dwuczynnikowe: Totc”= ( Pex1/Pek0 : Pim1/Pim0)*Wex/Wim
2. MIĘDZYNARODOWY PRZEPŁYW KAPITAŁU odnotowywany w bilansie płatniczym ruch siły nabywczej przez granicę;przemieszczanie przez granicę środków finansowych Motywy wywozu kapitału: 1.Ekonomiczne: -Możliwość osiągnięcia wyższej stopy zysku -Zapewnienie dostępu do surowców -Obejście barier celnych -Względy spekulacyjne 2.Polityczne: 3.Humanitarne: - pomoc gospodarcza Formy MPK: -BIZ -Inwestycje portfelowe -Kredyty i pożyczki -Lokaty bankowe -Transfer wynagrodzeń przez emigrantów -Darowizny, płatności odszkodowań, bezzwrotna pomoc humanitarna BIZ: • greenfield- podejmowanie działalności gospodarczej od podstaw • beemfild- przejmowanie istniejące przedsiębiorstwa lub nabywamy udziały w już istniejących Cechy BIZ: - towarzyszą im przepływy technologii wiedzy - głównymi podmiotami SA korporacje transnarodowe Motywy podejmowania BIZ: I infrastruktura społeczno-gospodarcza II korzystny system podatkowy III stabilność polityczna IV stabilność i przejrzystość przepisów prawnych VI położenie geograficzne V biurokracja VII członkostwo w UE IX zasoby kadrowe X surowce XI przedsiębiorstwa kulturowe XII jak duży rynek zbytu Skutki lokowania BIZ: a)pozytywne - spadek bezrobocia - napływ technologii - nowe strategie - rozwój infrastruktury - wzrost rozmiaru eksportu - poprawa bilansu płatniczego - eliminacje monopoli - wzrost konkurencyjności w niektórych branżach b) negatywne - zanieczyszczenie środowiska - dominacja kapitału zagranicznego w głównych dziedzinach gospod. - przestarzałe technologie - pogorszenie bilansu płatniczego przy zbyt dużym imporcie gotowych komputerów Inwestycje portfelowe zakup i sprzedaż papierów wartościowych - akcje- skarb państwa,S.A.,wyższe ryzyko wyższa stopa zwrotu - obligacje- władze lokalne,przedsiębiorstwa - bony skarbowe Czynniki wpływające na inwestycje portfelowe: - stabilność polityczna i gospodarcza na świecie - rozwój technologii, Internet, sieci internetowe
3. MIGRACJE SIŁY ROBOCZEJ. * Migracje wewnętrzne - przemieszczanie się ludności w granicach danej jednostki administracyjnej (miasto, gmina, województwo, etc.) lub politycznej (państwo), * Migracje zewnętrzne - przemieszczanie się ludności z jednej jednostki, administracyjnej lub politycznej do innej, Podział migracji: trwałe, czasowe,wahadłowe lub krótkodystansowe średniodystansowe długodystansowe Przyczyny migracji: *ekonomiczne*polityczne*wyjazdy turystyczne*religijne,*zasiedlania*społeczne*kulturowe *przyrodnicze*turystyczne*służbowe Czynniki wpływające na migracje: • czynniki wypychające - wywołują chęć opuszczenia danego miejsca, • czynniki przyciągające - dają jakąś alternatywę i skłaniają do przyjazdu do danego miejsca. Formy migracji: -emigracja,- repatriacja- reemigracja- imigracja
4. KORPORACJE TRANSNARODOWE. przedsiębiorstwo które posiada filie macierzyste i sieć powiązanych z nią fili zagranicznych. Cechy charakteryzujące działalnośc KTN: - suwerenność - złożność- rozproszenie- specjalizacja- zdolność arbitrażowania- zdoln. integrowania- elast.organizowania- globalna efektywn. Wpływ KTN na gospodarkę krajów goszczących 1.sektor małych średnich przedsiębiorstw - eliminacja lokalnych przedsiębiorstw -modernizacja procesów produkcji 2.KTN a polityka państwa, suwerenność państwa: - bezrobocie - technologia - szkolenia pracowników - Dyfuzja innowacji KTN dokonują: - przemieszczania zasobów i zdolności wytwórczych, - pobudzają wzrost i efektywność gospodarczą, - przyczyniają się do restrukturyzacji sektorów i przedsiębiorstw - aktywizują konkurencję i lokalną przedsiębiorczość - transmitują nowe metody i wzorce gospodarowania - umacniają międzynarodowe powiązania i współzależności ekonomiczne
5. MIĘDZYNARODOWY TRANSFER WIEDZY I TECHNOLOGII Znaczenie technologii jako czynniki produkcji - podnosi efektywność gospodarowania - tworzy nowe branże wytwarzania i gałęzie - posiadanie technologii wpływa na to, jakie korzyści kraj czerpie wymiany międzynarodowej - międzynarodowy podział pracy Gospodarki oparte na wiedzy GOW charakteryzują się: - duży udział przemysłu - serwicyzacja - społeczeństwo informacyjne Wiedza i technologia występują w 2 postaciach: - postać czysta wiedzy - postać uuprzedmiotowiona wiedzy Kanały: a)kanał handlowy(zakup i sprzedaz patentów i licencji,zakup i sprzedaz maszyn i urządzeń,BIZ) b)kanał niehandlowy(seminaria,migracja ludności,współpraca naukowa,badania naukowe) Struktura finansowania wydatków - źródło publiczne - źródło prywatne
6. RYNEK WALUTOWY(RN) I WYMIENIALNOŚĆ WALUT Kurs walutowy - cena danej waluty wyrażona w innej walucie Na rynku walutowym następuje wymiana walut i ustalany kurs walutowy Popyt na wolutę obca w Polsce => -importerzy, którzy sprowadzają towar z zagranicy- inwestorzy z Polski, którzy chcą kupić zagraniczne akcje i obligacje-Polacy wyjeżdżający <= Podaż waluty krajowej Podaż waluty obcej w Polsce => -eksporterzy - inwestorzy zagraniczni – Polacy wracający z zagr. <= Popyt na pieniądz krajowy Deprecjacja- obniżenie kursu danej waluty w stosunku do innych walut. Aprecjacja-wzrost kursu waluty krajowej względem walutzagranicznych, który oznacza zwiększenie się siły nabywczej pieniądzakrajowego. Jest ona wynikiem przewagi popytu nad jej podażą. Dewaluacja-obniżka kursu waluty danego kraju w stosunku do kursów innych walut i bardzo często jest przeprowadzona przez organy państwowe. Rewaluacja-podwyżka kursu waluty danego kraju w stosunku do walut innych krajów w wyniku działań organów państwowych, które zobowiązują się w ten sposób do obrony kursu waluty; Czynniki wpływające na kurs walutowy a)ekonomiczne(strukturalne,techniczne,koniunkturalne) b)pozaekonomiczne(polityczne,psychologiczne,instytucjonalne) c)zewnętrzne(niezależne od danego kraju) d)wewnętrzne(zależne od danego kraju) Rodzaje kursów walutowych; 1.wg amplitudy wahań:-sztywny- stały (dopuszczalne by odchylał się od parytetu)- płynny(zmienia się)-brudny i czysty 2.wg kryterium liczebności:- jednolity - podwójny - zróżnicowany-geograficzny- przedmiotowy-podmiotowy 3.wg stosunek kursu do inflacji:- nominalny( zawiera stopę inflacji)- realny( nominalny skorygowany o stopę inflacji w danym kraju) 4.wg stosunek do kursu długoterminowej równowagi rynkowej:-nadwartościowy- podwartościowy 5.wg kryterium rynku:-kasowy ( wynika z aktualizacji relacji rynkowej)- terminowy( zależny od kształtowania się popytu i podaży na daną walutę z kilku miesięcznym wyprzedzeniem) Teorie kursów walutowych 1. Teoria parytetu siły nabywczej Kurs walutowy ustalany w oparciu o siłę nabywczą walut: Kurs = poziom cen w kraju/ poziom cen zagranicą 2. Teoria parytetu stóp procentowych Wskazuje zależność między różnicą stóp procentowych a oczekiwaną zmianą kursu waluty krajowej.Jeśli w danym kraju występują wysokie stopy %, to muszą być one w przyszłości wyrównane deprecjacją waluty. Czyli kraj o wyższej stopie procentowej ma wyższy kurs kasowy (dyskonto kursu kasowego).
7. WYMIENIALNOŚĆ WALUT. * prawo swobodnego kupowania i sprzedawania obcego pieniądza za walutę krajową oraz dokonywania rozliczeń międzynarodowych w walucie narodowej i w walutach obcych bez jakichkolwiek ograniczeń * zdolność do zamiany na drugą po jednolitym kursie walutowym Rodzaje wymienialności walut: *ze względu na przedmiot wymiany(na złoto, na wszystkie inne waluty, na określone waluty) *ze względu na tytuł do wymiany(handlowa.finansowa) *ze względu na restrykcje dewizowe w wymianie(zewnętrzna, według art. VIII statutu MFW, całkowita) Ze względu na restrykcje dewizowe w wymianie: 1. Wymienialność zewnętrzna 2. Wymienialność według art. VIII statutu MFW 3. Wymienialność całkowita Warunki wymienialność waluty krajowej: musi funkcjonować rynek walutowy (narodowy lub międzynarodowy), na którym kształtują się relacje wymienne walut utrzymanie długofalowej równowagi gospodarczej stabilna sytuacja polityczna i gospodarcza posiadanie odpowiedniego potencjału gospodarczego (odpowiednia struktura branżowa – ograniczenie wymienialności działa jako swoista bariera chroniąca rodzimych przedsiębiorców) długofalowa równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w bilansie płatniczym Konsekwencje wymienialności waluty krajowej: ułatwienie zawierania transakcji między podmiotami zagranicznymi wzrost współzależności polityki walutowej poszczególnych państw, konieczność współpracy walutowej wzrost rangi instytucji międzynarodowych wzrost otwartości kraju na gospodarkę światową – wydarzenia z otoczenia międzynarodowego w szerszym zakresie wpływają na sytuację wewnętrzną kraju przyczynianie się do liberalizacji handlu
8. MIĘDZYNARODOWE SYSTEMY WALUTOWE(MSW) / ROZWIĄZANIA WALUTOWE W UE System walutowy- regułi, instyt., które regulują płatności, wymianę i kursy walut w poszcz. krajach i między krajami, stabilizują gosp. I. System waluty złotej: -funkcjonował w latach 1870-1914. -powiązanie emisji banknotów z rezerwami złota w danym kraju. Waluta krajowa miała ustalony parytet w złocie, kursy walutowe były kursami stałymi. - swoboda cyrkulacji złota w postaci monet i kruszczu - obowiązek banku centralnego kupna i sprzedaży złota po stałej cenie w walucie krajowej -stałość kursów walutowych wynikających z porównania parytetów złota w walucie krajowej i zagranicznej 1.System Sztabowo-Złoty, w którym rolę waluty rezerwowej odgrywało złoto. Pieniądz krajowy był bezpośrednio wymienialny na złoto dopiero powyżej określonej sumy stanowiącej równowartość sztaby złota. 2.System Dewizowo-Złoty, Waluty nosiły nazwę dewizowo-złotych. Pieniądz krajowy nie był wymieniany przez banki centralne na złoto lecz na waluty sztabowo-złote lub dolary USA. -brak pełnej wymienialności-brak stałego kursu walutowego-ograniczenia w wywozie i przywozie-ustawowe dewaluacje waluty w krajach złotych. Stałość Kursów –polegała na odchylaniu się kursów rynkowych od kursu centralnego w wąskich granicach ,nazywanych złotymi punktami dewiz, leżącymi poza punktami złota ze względu na konieczność dokonywania dodatkowych wymian walut w porównaniu klasycznym systemem waluty złotej. Wady: - ograniczał swobodę prowadzenia polityki monetarnej i fiskalnej - deflacyjny sposób przywracania równowagi wewnętrznej Zalety -poziom cen był bardzo stabilny, bo podaż złota nie zmieniała się gwałtownie (antyinflacyjny charakter) - symetryczność -brak uprzywilejowania walut - przejrzysty i prosty mechanizm przywracania równowagi zwłaszcza zewnętrznej Zakłócenia -bariery w wydobyciu złota - obok złota zaczęto stosować w transakcjach międzynarodowych inne waluty - ekonomizacja złota- proces zastępowania przez inne znaki - system nie pozwalał na sfinansowanie wydatków rządowych droga ekspansywnej polityki monetarnej, -brak równowagi w prowadzeniu polityki gospodarczej - spadek znaczenia złota -zwiększenie amplitudy wahań bieżącego kursu rynkowego walut i dewiz - zwiększenie się różnic między siłą nabywczą różnych walut - wybuch II wojny światowej, kryzys lat 30-tych - wybuch wielkiego kryzysu gospodarczego doprowadził do upadku systemu zmodyfikowanej waluty złotej II. System z Bretton Woods czyli dewizowo walutowy Założenia: - System stałych kursów walutowych. - Dopuszczalne odchylenie kursu od parytetu +-1%. - Parytet określony w złocie lub dolarach USA. - Zmiana parytetu (dewaluacja lub rewaluacja) możliwa wyłącznie w warunkach fundamentalnej nierównowagi bilansu płatniczego. - Zmiana parytetu o więcej niż 10% (w stosunku do pierwotnego parytetu) możliwa wyłącznie za zgodą MFW. - Dolar USA, złoto (również funt sterling) najważniejszymi składnikami oficjalnych aktywów międzynarodowych. - W przypadku trudności płatniczych możliwość skorzystania z kredytów MFW. - Przywrócenie wymienialności walut - Stabilność walutowa Wady: - uprzywilejowaną rolę miał dolar - monowalutowość, -brak elastyczności w przywracaniu zewnętrznej równowagi płatniczej, - wysoki stopień międzynarodowej mobilności pieniądza i kapitałów krótkoterminowych. Zakłócenia; - nierównomierny rozwój gospodarczy - chroniczny deficyt bilansu - zawieszenie wymienialności dolara na złoto Próby przywrócenia stabilności Ź- rozszerzenie pasm wahań do +- 2,25% wokół parytetu - dewaluacja kursu walutowego wobec złota - 1967 utworzenie przez MFW specjalnych praw ciągnienia SDR III. Współczesny międzynarodowy system walutowy • Zniesiona zasada stałych kursów walut; kraje członkowskie MFW uzyskały swobodę wyboru reguł kursowych; Fundusz został upoważniony do nadzorowania zgodności reguł wybranych przez kraje z tymi celami. • Zasadę, że raz wybrane reguły kursowe (systemy kursowe danego kraju) powinny być przestrzegane; ich zmiana wymaga notyfikacji MFW. • Zniesiona zasada ustalania parytetów walut w złocie i urzędowej ceny złota; wprowadzono wręcz zakaz jakiegokolwiek odnoszenia walut narodowych do złota.
9. MIĘDZYNARODOWY FUNDUSZ WALUTOWY (MFW) - utworzony w wyniku konferencji w Bretton Woods - rozpoczął działalność 1 marca - liczba członków w 2007 r 185 krajów Funkcje: 1. Stabilizacja polityki walutowej państw członkowskich 2. Wzmacnianie wielostronnego systemu płatniczego w zakresie transakcji bieżących 3. Usuwanie ograniczeń walutowych hamujących wzrost handlu światowego 4. Wspieranie rozwoju zasobów produkcyjnych państw członkowskich 5. Popieranie zrównoważonego wzrostu handlu międzynarodowego 6. Udzielanie pomocy w równoważeniu bilansu płatniczego członków MFW Cele Międzynarodowego Funduszu Walutowego: 1. Stabilizacja kursu walutowego 2. Uregulowanie zasad funkcjonowania międzynarodowego rynku walutowego 3. Nadzór nad zadłużeniem międzynarodowym 4. Walka z inflacją 5. Likwidacja bezrobocia 6. Przeprowadzanie reform wspierających rozwój gospodarczych 7. Tworzenie warunków dla wielostronnego regulowania należności za bieżące operacje w handlu międzynarodowym 8. Udzielanie pomocy w likwidacji trudności płatniczych Pomoc kredytowa: 1. Transze kredytowe: -Promesy kredytowe-Mechanizm sfinansowania rozszerzony 2. Mechanizmy specjalne: - Mechanizm finansowania dodatkowych rezerw-Linie kredytów preferencyjnych- Ułatwienie finansowania kompensacyjnego-Pilna pomoc 3. Ułatwienia kredytowe na rzecz krajów o niskim dochodzie - Ułatwienia na redukcję biedy i wzrost gospodarczy
10. BILANS PŁATNICZY. Bilans płatniczy zestawienie dochody (wpływy) kontra wydatki (płatności) wszystkich transakcji dokonanych między rezydentami(gospodarką krajową) a nierezydentami (zagranicą) w danym okresie. Strony zapisu transakcji: 1.Dt- to te elementy transakcji, które powodują zwiększenie rzeczowych i finansowych aktywów w kraju, są towary importowane, albo przyrost należności na rachunkach w bankach zagranicznych-przychód 2.Ct- te elementy transakcji zagranicznych, które powodują zmniejszenie aktywów krajowych, zalicza się wartość towarów eksportowanych, wartość usług nabywanych lub używanych przez turystów zagranicznych-rozchód Czynniki powodujące zakłócenia równowagi bilansu płatniczego: 1. Czynniki podstawowe - zmiany w rozmiarze i strukturze dochodu narodowego,zmiany relacji cen krajowych i zagranicznych 2. Czynniki pozostałe - zmiany wzajemnej relacji światowych cen towarów importowanych eksportowanych, zmiany stopy% na rynku zagranicznym w stosunku do stopy krajowej,klęski naturalne,strukturalne zmiany w popycie zagranicznym na towary eksportowane zagranicę przez dany kraj,czynniki polityczne Środki przywracania równowagi bilansu płatniczego: 1. Procesy przystosowawcze 2. Środki polityki gospodarczej Funkcje bilansu płatniczego - informacyjna dla władz monetarnych w celu ustalenia kierunków polityki monetarnej - wyraża poziom i strukturę obrotów płatniczych z zagranicą - struktura BP wskazuje na charakter powiązań kraju z zagranicą - poziom obrotów określa stopień otwartości gospodarki - informuje o stanie równowagi zewnętrznej kraju Struktura bilansu płatniczego A .rachunek bieżący -1.eksport i import towarów (Eksport + , Import -)salda -2.eksport import usług ( eksport +, import -)salda 3.saldo dochodów(przychody + rozchody-) 3. saldo transferów bieżących B rachunek kapitałowy 1.nabycie praw handlowych 2.nabycie licencji 3.nabycie patentów 4.umorzenie długów C. Rachunek finansowy 1. Biz w Polsce i za granica przez polaków 2.inwestycje portfelowe-w Polsce i za granicą przez polaków 3.pozostałę inwestycje %u2013 udziałowe-zaciągnięte kredyty i pożyczki 4.pochodne instrumentów finansowych np. akcje D. rezerwy walutowe
|